លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន លើកទឹកចិត្តឱ្យនិស្សិតជាស្ត្រី ចូលសិក្សាជំនាញកសិកម្មឱ្យបានច្រើន ខណៈបច្ចុប្បន្ននិស្សិតជាស្រ្តីនៅមានចំនួនតិចនៅឡើយ បើធៀបនឹងចំនួននិស្សិតកសិកម្មជាបុរស និងក៏លើកទឹកចិត្តឱ្យមានការស្រាវជ្រាវកាន់តែច្រើន លើវិស័យកសិកម្មផងដែរ។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងបែបនេះ ក្នុងពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រជូនដល់និស្សិតជយលាភី នៃគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាកសិកម្មចំនួន៣ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា។ លោកមានប្រសាសន៍ថា ៖ «ទោះបីជាយើងឃើញអត្រានៃនិស្សិតជាស្រ្តីមានចំនួនមិនច្រើននៅក្នុងវិស័យកសិកម្មនេះ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា នាពេលខាងមុខចំនួននិស្សិតជាស្រ្តី នឹងមានចំនួនកើនឡើង ដែលចូលរួមនៅក្នុងវិស័យកសិកម្ម។ ប្រហែលមានការគិតគូរខុសឆ្គងខ្លះ ជាមួយនឹងអ្នកដែលត្រូវទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាល ដែលគិតថា វិស័យកសិកម្ម គិតតែពីដកស្ទូង ប៉ុន្តែមិនដូច្នោះទេ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបញ្ជាក់ថា៖«វិស័យកសិកម្មមានវិសាលភាពធំទូលាយខ្លាំងណាស់ ដែលនិយាយបានថា កសិ-ឧស្សាហកម្ម កសិ-ពាណិជ្ជកម្ម ឬកសិ-ទេសចរណ៍ជាដើម ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងក៏មាននិស្សិតជាស្រ្តី ដែលទទួលសញ្ញាបត្រនៅថ្ងៃនេះ ដែលនឹងក្លាយទៅជាអ្នកឯកទេសសម្រាប់វិស័យកសិកម្មនៅក្នុងព្រះរាជណាចក្រកម្ពុជា ដែលនៅតែជាវិស័យស្នូល ក្នុងការទ្រទ្រង់ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាការទ្រទ្រង់សន្តិសុខស្បៀងរបស់កម្ពុជា»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ក៏បានជំរុញឱ្យមានការដោះស្រាយបញ្ហាកសិកម្ម ឱ្យទទួលបានផលកាន់តែច្រើន ដោយចំណុចសំខាន់ គឺការដោះស្រាយបញ្ហាប្រភពទឹក ជូនប្រជាកសិករ និងបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញបច្ចេកទេសបន្ថែម ដើម្បីពង្រីកការដាំដុះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា ៖ «ខ្ញុំលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការស្រាវជ្រាវកាន់តែច្រើន លើវិស័យកសិកម្មនេះ។ ក្រសួងកសិកម្ម មិនត្រឹមតែជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចេះដាំដុះ ឬចិញ្ចឹមសត្វនោះទេ ប៉ុន្ដែក្រសួងក៏ត្រូវជំរុញប្រជាពលរដ្ឋឱ្យចេះកែច្នៃផលិតផលសម្រេចលើផលិតផលរបស់ខ្លួនផងដែរ ហើយក្រសួង ក៏ដូចជាភាគីពាក់ព័ន្ធរៀបចំឱ្យមានក្រុមការងារដើម្បីពង្រឹងកម្លាំងកសិករ លើការដាំដុះ ការផលិត និងការស្វែងរកទីផ្សារ»។
បើតាមរបាយការណ៍របស់ លោក ឌិត ទីណា រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ គិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៨៤ មកដល់ឆ្នាំ២០២២ គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាកសិកម្មទាំង៣ រួមមាន សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម, វិទ្យាស្ថានជាតិកសិកម្មព្រែកលៀប និងវិទ្យាស្ថានជាតិកសិកម្មកំពង់ចាម បានបណ្តុះបណ្តាលបានធនធានមនុស្សចំនួន ៣០ ៣៥៤នាក់ ក្នុងនោះមាននិស្សិតជានារី ចំនួន ៧ ៨១៥នាក់ ហើយក្នុងរយៈពេល៤ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាមធ្យម គ្រឹះស្ថានទាំង៣បណ្តុះបណ្តាលបានធនធានមនុស្សជាង ៨០០នាក់ ក្នុង១ឆ្នាំ សម្រាប់ វិស័យកសិកម្ម។
លោកឌិត ទីណា បញ្ជាក់ថា៖«ក្នុងចំណោមនិស្សិតជយលាភី នៃគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាកសិកម្មទាំង៣ មានចំនួនសរុប ៣ ២៧៩នាក់ មាននិស្សិតជានារីចំនួន ១ ៣១៩នាក់ ស្មើនឹងជាង៤០ភាគរយ ដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សាតាមជំនាញរបស់ខ្លួនដោយជោគជ័យ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩, ២០២០, ២០២១ និងឆ្នាំ២០២២ ក្នុងនោះ មកពីសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម ចំនួន ២ ៤៣៣នាក់, វិទ្យាស្ថានជាតិកសិកម្ម ព្រែកលៀបចំនួន ៥៣១នាក់ និងនិស្សិតវិទ្យាស្ថានជាតិកសិកម្មកំពង់ចាមចំនួន ៣១៥នាក់»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ សញ្ញាបត្រដែលនិស្សិតជយលាភីទទួលបាន មានចំនួន ៥កម្រិតផ្សេងគ្នា គឺថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររង ចំនួន ៣០១នាក់, ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ ចំនួន ២ ៨៤៨នាក់, ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ ចំនួន ៦៦នាក់ ដែលក្នុងចំនួននោះ មាននិស្សិតជានារីចំនួន ២៤នាក់, ថ្នាក់បសុវេជ្ជបណ្ឌិត ចំនួន ៥៦នាក់ មាននិស្សិតជានារី ២០នាក់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត ចំនួន ៨នាក់ មាននិស្សិតជានារី ១នាក់។ ក្នុងចំណោមនិស្សិតជយលាភីទាំងអស់ មាននិស្សិតអាហារូបករណ៍ចំនួន ១ ០៧៧នាក់ ក្នុងនោះមាននិស្សិតជានារី ៤៩៩នាក់ ស្មើនឹងជាង ៤៦ភាគរយ។
អ្នកស្រី ប៊ុន សៀង អតីតនិស្សិតដែលសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម នៅអំឡុងឆ្នាំ២០០០ និងបច្ចុប្បន្ន ជាអ្នកជំនាញកសិកម្មនៃកសិដ្ឋានភូមិកសិកម្មធម្មជាតិ បានប្រាប់ថា កាលពីជំនាន់អ្នកស្រីសិក្សា ចំនួនសិស្សជាស្រ្តី ដែលរៀននៅសាលាកសិកម្មគឺមានចំនួនតិចតួចមែន ដោយក្នុង១ថ្នាក់មានសិស្សស្រីត្រឹមតែ ១នាក់ ទៅ ២នាក់ប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖«តែបច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា ក្រុមការងាររបស់ខ្ញុំជាស្រ្តី ក៏មិនច្រើនដែរ តែគ្រាន់បើជាងកាលជំនាន់ខ្ញុំរៀន។ ខ្ញុំរើសរៀនកសិកម្មដោយសារតែខ្ញុំស្រឡាញ់ តែអ្នកផ្សេងគេរៀនមុខវិជ្ជាផ្សេង អាចដោយសារគេស្រឡាញ់មុខវិជ្ជានោះ ឬដោយសារគេយល់ថា ការរៀនកសិកម្ម អាចនឹងធ្វើការងារហត់នឿយ នៅហាលថ្ងៃ ហាលភ្លៀងក៏ថាបាន»។
ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកស្រី ប៊ុន សៀង បានកត់សម្គាល់ឃើញថា ការចូលរួមរបស់ស្រ្តី ក្នុងការអនុវត្តការងារកសិកម្ម ក៏មានច្រើនមិនចាញ់បុរសដែរ ព្រោះថា ស្រ្តីតែងមានវត្តមានជានិច្ច ក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែងការងារ ការអនុវត្តផែនការកសិកម្ម គ្រប់កម្រិត ជាពិសេសផ្នែកដំណាំសាកវប្បកម្ម៕
