ភ្នំពេញ: ស្ថិតនៅចំកណ្តាលក្រុង Fresno រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ាជាសហគមន៍ខ្មែរមានចំនួនប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានបង្ហាញនូវរតនសម្បត្ដិដ៏អាថ៌កំបាំងដោយនាំអារម្មណ៍ភ្ញៀវទៅកាន់អច្ឆរិយៈបុរាណនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ជាមួយព្រះភក្ដ្រញញឹមស្រស់នៅកំពូលខ្លោងទ្វារចូលភ្ញៀវគ្រប់រូបសុទ្ធតែបង្ហាញនូវភាពភ្ញាក់ផ្អើលនិងរំជើបរំជួល ដែលហាក់បានឈានជើងចូលប្រាសាទដ៏ធំនៃឧទ្យានបុរាណវិទ្យាអង្គរដ៏ល្បីល្បាញយ៉ាងដូច្នោះដែរ។
ពេលដែលភ្ញៀវចូលទៅដល់បរិវេណខាងក្នុងទិដ្ឋភាពដ៏អស្ចារ្យមួយនឹងទាក់ទាញក្រសែភ្នែកមហាជននៅផ្នែកខាងស្តាំ។ ផ្នែកខ្លះនៃប្រាសាទហ៊ុមព័ទ្ធដោយឫសឈើយក្ស បានរំឭកប្រាសាទតា-ព្រហ្មនៅក្នុងភាពយន្ដហូលីវូដ។
ទោះបីជាមានភាពស្រដៀងគ្នាគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលទៅនឹងរចនាប័ទ្មប្រាសាទអង្គរវត្ត ប្រាសាទតាព្រហ្មនិងអង្គរធំដ៏ល្បីក៏ដោយកន្លែងដ៏គួរឱ្យទាក់ទាញនេះស្ថិតនៅឆ្ងាយចម្ងាយរាប់ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រពីប្រាសាទបុរាណពិតប្រាកដ។
ពិព័រណ៍ The Kingdoms of Asia ឬ «រាជាណាចក្រអាស៊ី» គឺជាចំណែកនៃសួនសត្វថ្មីដែលបើកដំណើរការនៅក្នុងសួនសត្វ Fresno Chaffee ជាកន្លែងដែលអ្នកទស្សនាអាចគយគន់សត្វព្រៃពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍បណ្ដើរ និងផ្ដោតអារម្មណ៍វិលទៅកាន់សម័យអាណាចក្រខ្មែរដ៏អស្ចារ្យផងដែរ។
លោកស្រីប្រ៊ីកឃេន អេមស្ពារ៉ាស៊ីណូ នាយកផ្នែកសិក្សានៅសួនសត្វ Fresno Chaffee បានឱ្យដឹងថា៖ «ប្រាសាទបុរាណនិងទស្សនីយភាពនៃប្រទេសកម្ពុជា គឺជាឱកាសមួយដើម្បីបង្ហាញសត្វព្រៃដែលបានរស់នៅក្នុងបរិស្ថានអមដោយការរចនាយ៉ាងស្រស់ស្អាតនៃស្ថាបត្យកម្មនិងសិល្បៈ»។
លោកស្រីបាននិយាយថា សួនសត្វនេះ មានសត្វជាង ២០០ ប្រភេទនៅក្នុង The Kingdoms of Asia ដែលជាបរិវេណសួនសត្វទើបបង្កើតថ្មីដែលត្រូវបានសាងសង់ឡើងដើម្បីឱ្យមើលទៅដូចទៅនឹងដែនដីសុវណ្ណភូមិ។
លោក Jon Dohlin នាយកប្រតិបត្តិសួនសត្វ Fresno Chaffee បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសថា៖ «នេះជាការបន្ថែមដ៏អស្ចារ្យមួយចំពោះបទពិសោធន៍នៅទីនេះជាដំណើរដ៏វិសេសវិសាលទៅកាន់ទីជម្រកវប្បធម៌ និងសត្វព្រៃនៃតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍»។
ដោយសារសួនសត្វនៅជុំវិញពិភពលោកបន្តធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពទីជម្រករបស់ពួកគេមនុស្សជាច្រើនកំពុងផ្លាស់ប្តូរឆ្ពោះទៅរកការបង្ហាញប្រភេទសត្វតាមតំបន់ភូមិសាស្ត្ររបស់ពួកគេជំនួសឱ្យប្រភេទសត្វ។
លោកស្រីស្ពារ៉ាស៊ីណូដែលមានបទពិសោធន៍ជាមួយអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃ WCS អស់រយៈពេលជាង ១៦ ឆ្នាំក្នុងការអភិវឌ្ឍកម្មវិធី Wildlife Theatre បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា៖ «នេះបង្កើតបរិយាកាសដែលភ្ញៀវមានអារម្មណ៍ថា បានធ្វើដំណើរវិលត្រឡប់ទៅកាន់អតីតកាល ឬទៅកាន់ដែនដីដ៏ពិសិដ្ឋ ដែលសម្បូរទៅដោយសិល្បៈនិងវប្បធម៌នៃប្រទេសកម្ពុជាខណៈពេលដែលកំពុងសិក្សាបន្ថែមអំពីសត្វព្រៃក្នុងតំបន់»។
ជាមួយប្រាសាទគ្រប់គ្រងដោយឫសឈើយក្ស ទឹកអូរក្រោមប្រាសាទបាក់បែក រំលេចឱ្យឃើញលិង្គមួយពាន់ដែលយកលំនាំតាមទីឋានសក្ការៈភ្នំគូលែនដ៏អស្ចារ្យ។ អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះគឺការប្រើប្រាស់រចនាប័ទ្មបុរាណវិទ្យា ដើម្បីតំណាងឱ្យអរិយធម៌ខ្មែរសុទ្ធសាធ។ នេះបើតាមលោកគឹមដានី ប្រធានសហគមន៍អភិរក្សវប្បធម៌ខ្មែរនៅទីក្រុង Fresno ដែលរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកតាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៦។
លោក ដានី ជាសមាជិកនៃទីប្រឹក្សាវប្បធម៌សម្រាប់សួនសត្វបាននិយាយថាគម្រោងនេះបានចាប់ផ្តើមកាលពី៣ឆ្នាំមុននៅពេលជំរំសត្វហ្សីរ៉ាហ្វ ត្រូវបានរុះរើទៅកន្លែងថ្មីហើយជំនួសមកវិញជាពិព័រណ៍ Kingdoms of Asia។
លោកបានឱ្យដឹងថា៖ «ជាផ្នែកមួយនៃសួនសត្វ Fre-sno Chaffee Zoo ដែលមានពិព័រណ៍សាហ្វារី ពិព័រណ៍សមុទ្រ និងដើមឈើយក្សចំពោះពិព័រណ៍ Kingdoms of Asia យើងមានមោទនភាពដែលគេយករចនាប័ទ្មខ្មែរជាតំណាងសួនសត្វអាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះ»។
លោកបន្ដថា៖ «ការប្រើប្រាស់រចនាប័ទ្មប្រាង្គប្រាសាទដោយសារកម្ពុជាគឺជារាជាណាចក្រធំជាងគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក៏ដូចជាមានឈ្មោះល្បីល្បាញ រួមទាំងការរំលេចរូបភាពនៅក្នុងភាពយន្ដហូលីវីដអេនជេលីណា ជោលី រឿង Tomb Raider»។
ក្នុងនាមជាសមាជិកទីប្រឹក្សាវប្បធម៌ការងារស្នូលរបស់លោកដានីគឺធ្វើឱ្យប្រាកដថា ការរចនានេះ ធ្វើតាមប្រពៃណីខ្មែរ ចាប់តាំងពីសួនសត្វរបស់លោកខាងលិចនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងតាមរចនាប័ទ្មខ្មែរ។
លោករៀបរាប់ថា ដំបូងឡើយនាយកប្រតិបត្តិសួនសត្វចង់ដាក់បញ្ចូលនូវការរចនាផ្សេងៗ រួមទាំង ការតាំងបង្ហាញរូបស្មូនអប្សរាដោយមិនប្រកាន់តាមក្បួនខ្នាតខ្មែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយបន្ទាប់ពីបានពិគ្រោះយោបល់ជាមួយទីប្រឹក្សាវប្បធម៌ ពួកគេបានយល់ព្រមទទួលយករចនាប័ទ្មតែមួយ ដើម្បីការពារការយល់ច្រឡំ។
លោក ដានី បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ចំពោះរចនាប័ទ្មទាំងអស់នៅក្នុងសួនសត្វនេះ គ្មានខាងថៃ ឬឡាវណាមកទាមទារថា ជារបស់គេនោះទេ ដោយសារសួនសត្វយកលំនាំតាមខ្មែរសុទ្ធសាធ»។
មុនពេលបើកពិព័រណ៍ Kingdoms of Asia ជាសាធារណៈនៅថ្ងៃទី ៣ ខែមិថុនា សួនសត្វ Fresno Chaffee បានរៀបចំកម្មវិធីពិសេសមួយ។ ទីប្រឹក្សាវប្បធម៌ ដែលបានផ្តល់ជំនួយបច្ចេកទេសក្នុងដំណើរការសាងសង់ដើម្បីធានានូវភាពត្រឹមត្រូវ និងការគោរពត្រូវបានផ្តល់កិត្តិយសក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ។
លោកស្រីស្ពារ៉ាស៊ីណូនិយាយថា៖ «យើងក៏មានការសម្តែងដ៏គួរឱ្យទាក់ទាញដោយក្រុមអភិរក្សវប្បធម៌ខ្មែររួបរួម ដែលជាក្រុមរាំក្នុងស្រុក និងការនិមន្ដព្រះសង្ឃប្រោះព្រំទៅតាមប្រពៃណីសាសនារបស់កម្ពុជា»។
លោកស្រីប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា៖ «យើងទន្ទឹងរង់ចាំយ៉ាងអន្ទះសាក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីជាលើកទី ២ នៅសួនសត្វ ព្រោះវាអនុញ្ញាតឱ្យយើងស្វាគមន៍ និងអបអរសាទរសហគមន៍ចម្រុះរបស់យើង»។
បន្ថែមពីលើការបង្ហាញសត្វព្រៃមកពីតំបន់អាស៊ានដូចជាខ្លាម៉ាឡាយ៉ាន ខ្លាឃ្មុំកម្ជិលសត្វស្វាស៊ូម៉ាត្រានស្វាម៉ាងរមាសនាគកូម៉ូដូសាន់ ដាហ្គារីយ៉ាល់សត្វកណ្ដៀរតូច អណ្តើកយក្សម៉ាឡេស៊ី និងសត្វស្លាបអាស៊ីជាច្រើនប្រភេទ ពិព័រណ៍នេះក៏នាំយកប្រភេទសត្វដែលនាំចូលពីប្រទេសកម្ពុជា រួមទាំងខ្លាឃ្មុំតូចៗនិងសត្វភេជាដើម។
សម្រាប់អ្នកដែលស្វែងរកបទពិសោធន៍កាន់តែរស់រវើកផ្សារលង្វែកកំពុងរង់ចាំ។ នៅទីនេះស្មារតីនៃស្ថាបត្យកម្មនិងវប្បធម៌ខ្មែរបានផ្ទុះឡើងជាមួយនឹងការរចនារូបភាព គួបផ្សំនិងសំឡេងភ្លេងបុរាណខ្មែរថែមទៀត។
លោក ដានី ឱ្យដឹងថា លោកត្រូវបានឱ្យដាក់ឈ្មោះផ្សារនោះជា «ផ្សារលង្វែក» ជាទីប្រជុំមួយដ៏ធំខាងដោះដូរទំនិញ ហើយវាស័ក្ដិសមនឹងឈ្មោះលង្វែកដោយសារតែទីតាំងនោះសម្បូរដើមឫស្សី។ បន្ថែមដោយការបង្កប់នូវគ្រឿងបំពងសំឡេងតាមគុម្ពឫស្សី បទភ្លេងប្រពៃណីខ្មែរត្រូវបានចាក់បន្លឺឡើង រួមទាំង បទនគររាជ និងពិណពាទ្យ។ លោក ដានីនិយាយថា៖ «ក្នុងនាមជាខ្មែរ ពេលចូលទិញទំនិញ ឬចូលហាងបាយ យើងមានអារម្មណ៍ព្រឺសម្បុរ និងមោទនភាពចំពោះជាតិខ្មែរណាស់»។
ប៉ុន្ដែលោកទទួលស្គាល់ថា ដោយសារនៅខ្វះការបន្ថែមគ្រឿងតុបតែងជារបស់ខ្មែរ ភាពលម្អិតទាំងស្រុងហាក់មិនទាន់បង្ហាញពីខ្មែរឱ្យចំ ១០០ ភាគរយនោះទេ។
លោកនិយាយថា សួនសត្វនេះនៅខ្វះការតុបតែងអប្សរា ព្រះកេសព្រះព្រហ្ម ជ័យវរ្ម័នទី ៧ ខណៈជាតិសាសន៍ផ្សេងៗដូចជា ឡាវ មានតាំងបង្ហាញសម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណី។ ជាមួយទឹកចិត្ដស្រឡាញ់វប្បធម៌ មិនបង្អង់យូរលោកដានី ក៏ចំណាយប្រាក់ផ្ទាល់ខ្លួនទិញមកុដអប្សរាដាក់តាំងបង្ហាញមួយផងដែរ៕
